Jeta, ne Kalivac ka ekzistuar prej shume kohesh. Kalivacasit, gjate gjithe ekzistences se tyre, kane trokitur fort ne histori . Bemat e tyre , kane mberritur tek ne , ne forma te ndryshme e ne rruge jo te njejta. Transmetimi gojor, nga njeri nrez ne tjetrin ka qene udha kryesore. Tre profesionet baze te kalivacasve; cobaneria, bujqesia dhe puna e ushtarakut, kane qene cilesore. Zgjuarsia, mprehtesia, guximi e trimeria, i kane shoqeruar kalivacasit ne tereudhen e tyre te gjate; kane qene bashkeudhetare te tyre.
Ne kohet moderne, kur njerezit pervetesuan profesione te rinj , pa te cilet nuk mund te perballohet jeta, Kalivacasit nuk mund te qendronin prapa te tjereve por , hera heres , nxituan e dolen “ne presidium” duke u bere protagoniste.
– Para Luftes se Dyte Boterore, profesioni i shoferit egzistonte vetem ne fantazine e njerezve, ose shkruhej ne libra te shenjte. Kur u krijuan kushtet, djali nga Kalivaci- ” i prapi”- Ferrik Cano Haderaj nga Hasanimerajt, me kurajo, u versul mbi timonin e nje kamioni te tipit ” Zis” dhe , duke transportuar qymyr guri , nga miniera ne portin e Vlores, ne nje rrugetim fatkeq, humbi jeten , ne kthesat e thella te Perroit te Salarise.
– Ne gjysmen e dyte te viteve ’60 te nje shekulli me pare, lindi nevoja te plugoheshin e te kultivoheshin tokat. Ishte bashkefshatari yne, nga mehalla e Hasanimerajve, Xheladin ( (Xhelo) Ahmet Caushaj, i cili fillimisht ne funksionin e ndihmesit e me poas te traktoristit. e mori persiper kete pune.
-Ushtaraket nga Kalivaci , ne kohe te ndryshme , kane luajtur rol paresor e kane mbajtur peshe te madhe ne ceshtjet e mbrojtjes. Oficeri i pare , ne funksione drejtuese , me graden e oficerit madhor te Ushtrise Mbreterore, ishte Zoto Halil Ramaj , nga Hysodosajt.
– Nevojat e komunitetit per ushqim u rriten dhe kultivaret , jo vetem qe u shtuan , por dhe parashtruan kerkesen e trajtimit shkencor , te tokes e te bimeve. Djali nga Ahmetajt, autor i ketij shkrimi, me moshe 18 vjece, u be agronomi i pare , i specializuar per fruta, ne vitin 1959, kur ishte pjese e stafit te lokalitetit te Krahesit.
– Kenga labce, eshte kenduar nga bashkefshataret tane, qe ne kohe ,te cilat nuk mbahen mend , por grupi i pare folklorik i fshatit , u ngrit nga Skender Muharrem Nelaj. Me pas , bilbilat nga Kalivaci, pushtuan skenat e vendit e ato nderkombetare.
– Kalivacasi e do arsimimin dhe e ka kerkuar ate qe heret. U desh te dilte ne skenen e historise , djali nga Hysodosajt Halil Zoto Ramaj qe te hapej shkolla e pare fillore ne fshat.
– Dikur, per te ndertuar banesa, ustallaret vinin nga Panariti e nga Opari, i pari qe e vodhi zanatin e muratorit ishte djali i Cano Ademit, Veliu, qe mori ne dore mistrine dhe cekanin.
– Koha kerkoi evidencimin dhe mbajtjen e llogarise te te ardhurave. I biri i Cizo Selfos, nga Hasanimerajt; Hajredini, u be llogaritari i pare, i cili , mbi dijenite shgkencore vuri perkushtimin dhe ndershmerine e tij.
– Ne shekullin e fundit , u gjallerua shume jeta kulturore, arsimore dhe artistike e fshatit. Nuk mund te mbeteshin jashte kesaj ” valleje” te talentuarit Xhelil Aliu, si regjizor e foles elokuenrt; Nuri Mehmetaj , si gazetar cilesor , Profesor doktor Vezir Fejzo Muharremaj etj . intelektuale te spikatur qe u dhane tonin puneve , ne sektoret perkates.
– Kalivacasit , kapercyen prapambetjen shekullore dhe me guximin qe i karakterizon, shaluan aeroplane, sic beri aviatori Rexhep Ahmet Zenelaj, apo provuan zhytjen ne thellesi te detit , sic beri Hekuran Sherif Zenelaj ( Mucoimaj).
– Bashkefshataret tane ,nuk mbeten pas , as ne sektorin e mjekesise. Drita Refat Ramaj ( BILaj) , mes veshtiresive te kohes, me perkushtim , hodhi drite mbi nje profesion tejet human.
Ne perfundim yte ketyre radheve, nuk mund te le pa pemendur shperthimin e vlerave morale dhe intelektuale te bijave dhe bijve nga Kalivaci. Fitorja historike e kompletimit te shkolles se fshatit me mesuese e mesues vendas, te cilet kane deftur aftesi e perkushtim eshte garanci se edhe ne te ardhmen , nivelet do te jene ne rritje dhe ” korifejte” e fshatit tone do ta gjejne vendin qe u perket, ne aradhen e te perparuarve.